چهارسو:
اصل این كلمة چهارسوق ست كه از دو جزء «چهار» (عدد ترتیبی) فارسی و «سوق» عربی، به مفهوم بازار تركیب شده است و در تلفظ محلی كلمة چهار سایش یافته و حرف «ق» از كلمة سوق نیز ساقط گشته و «چارسو» گفته میشود و آن ، میدانی است كه چهار بازار، یعنی محل كسب و كار و خرید و فروش ، به آن میدان متّصل میشود . این میادین معمولاً سقفی گنبدی دارد . اما چهار بازارِ متّصل به آن ، خیلی طولانی نیست و وسعت چندانی ندارد.
شهر اصفهان كه همیشه از نظر تجارت مركز مهمّی بوده هم بازارهای زیبا و طولانی و پر كالایی داشته است و هم چهارسوهای متعدّد و زیبا. مهمترین چهارسوها عبارت اند از:
چهارسو شاه : واقع در نزدیك میدان امام حد فاصل بین بازار قنادها و مدرسة ملاعبدالله .
چهارسو مخلص : در نزدیكی چهارسو شاه به طرف شمال قرار گرفته است .
چهارسو نقاشی : واقع در حد فاصل محلّة خواجو و محلّة حسنآباد كه از چهارسوهای معروف و زیبای اصفهان به شمار میآید . تصاویر زیبایی بر روی كاشیهای مرغوب آن نقاشی شده و عكس سلاطین و پهلوانان معروف به تصویر كشیده شده است . این چهارسو چندین بار مرمّت شده است و از آنجا كه ركنالملك نایبالحكومه اصفهان آن را مرمّت نموده ، به نام چهارسوی ركنالملك نیز شهرت دارد.
چهارسوی فریدن و چهارسو آجری : هر دو در محلّة خواجو قرار داشته و طاق و رواق قابل توجّهی ندارند .
چهارسوی شیرازیها : در محدودة خیابان طالقانی است كه محلّة بزرگی نیز به همین نام مشهور است . گنبد و زینتآلات این بنا بر اثر بیتوجّهی از بین رفته ولی بازار آن هنوز فعال و در جای خود باقی است .
چهارسو كوچك : كه در پایین چهارسو شیرازیها و در سمت مشرق آن قرار دارد ، از چهارسوهای قدیمی به شمار میآید .
در محلّة بیدآباد سه چهارسو به نامهای علیقلی آقا، بیدآباد و درب شیخ وجود دارد كه چهارسوی بیدآباد در وسط و چهارسوهای علی قلیآقا و درب شیخ در طرفین آن قرار گرفتهاند .
چهارسو مقصود : واقع در نزدیكی میدان نقش جهان است و در اصفهان شهرت زیادی دارد.
چهارسوی دروازه نو : این چهارسو مجاور چهارباغ پایین و حد فاصل باغ تختی و سنبلستان قرار دارند . در نزدیك آن محلّهای به همین نام هست .
چهارسوی نمكی : این چهارسو نیز در محلّة گلبهار اصفهان قرار دارد .
علاوه بر چهارسوهای فوق در اكثر محلاّت اصفهان چهارسوهایی وجود دارد كه شهرت آنها بیش از شهرت چهارسوهای ذكر شده نمیباشد . در بازارهای اصفهان هم سر هر چهارراه، چهارسو نامیده میشود كه دارای حوض سنگی هندسی شكل پرآب و زیبایی است. از جمله: چهارسوی باغ قلندرها واقع در بازار نیماورد، چهارسو شاه ، چهارسوی ساروتقی ، چهارسوی ضرّابخانه ، چهارسوی چیتسازها ، چهارسوی كرباس فروشها ، چهارسوی زرگرها و چهارسو نقاشی.
علاوه بر اینها امتداد پل فلزی به طرف شمال یعنی خیابان آیت الله كاشانی به طرف میدان جمهوری اسلامی حد فاصل بین خیابان شیخ بهایی و خیابان طالقانی ، كه هر دو سمت راست خیابان آیت الله كاشانی قرار دارند ، محلّه و منطقة چهارسو نامیده میشود و شهرت فراوان دارد .